Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын тогтоол улсын төсөвт 200 тэрбумын хохирол, MCS-т 200 тэрбумын ашиг өгсөн үү?

Засгийн газар өнгөрсөн 8-р сарын 25-ны өдөр 55-р тогтоол гаргаж АМНАТ-д ноогдох хувь хэмжээг өөрчлөн тогтоосон. Харин тус тогтоол нь УИХ-ын бүрэн эрхэд халдсан гэж УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг мэдэгдээд буй. Тиймээс дээрх асуудлаар Үндсэн хуулийн цэцэд хандахаар болсон байна.

Тэгвэл дээрх 55-р тогтоолыг энгийнээр тайлбарлах гээд үзье.

Энэ жилийг дуустал нүүрс олборлон экспортод гаргаж буй компаниуд олборлож борлуулсан нүүрснийхаа дөрөвний нэгийг биржээр борлуулна. Харин экспортод гаргасан нүүрснээс  АМНАТ  авахдаа зөвхөн биржээр борлуулсан нүүрсний үнийн дүнгээр АМНАТ төлөхөөр болсон гэсэн үг. Манай улсын хувьд нүүрс экспортод гаргаж буй компани зөвхөн хоёр л байгаа. Энэ нь төрийн мэдлийн “Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК, хувийн хэвшлийн “Эм Си Эс” группын охин компани болох “Энержи Ресурс” хоёр юм. Тэгэхээр дээрх 55-р тогтоол зөвхөн “Энержи Ресурус” ХХК-д ашигтай болох нь харагдаж байна.

Одоогийн ханшаар буюу манай улсын хөрөнгийн бирж дээр нэг тонн нүүрс тээврийн зардалтайгаа хамт 90 ам доллараар борлуулагдаж байгаа аж. Харин Ганцмод боомтын тухайд тээврийн зардал ороод 130 ам доллараар борлуулагдаж байна. Тодруулбал, өнөөдрийн байдлаар бирж болон боомтын үнийн дүн 40 ам долларын зөрүүтэй байна гэсэн үг.

Өөрөөр хэлбэл өнгөрсөн 8-р сарын 25-наас хойш олборлож борлуулсан бүх нүүрсэндээ “Энержи Ресурс” ХХК 90 ам доллараар бодож АМНАТ төлөхөөр болжээ гэсэн үг. Үнийн зөрүүний 40 ам доллар зөвхөн “Эержи Ресурс” ХХК-д л ашиг болж үлдэнэ гэж ойлгож болно. Нэг үгээр хэлбэл улсын төсөвт орох ёстой байсан 200 тэрбум төгрөг “Эм Си Эс” группт ашиг болон үлдэж, төсөв 200 тэрбумын алдагдал хүлээнэ гэсэн тооцооллыг П.Сайнзориг гишүүн хэлж байгаа юм.

Уул уурхайгаас хараат эдийн засагтай манай улсын хувьд түүхийн эдийн үнэ хэлбэлзэж байгаа энэ өдрүүдэд улсын төсөвт орох 1 төгрөг бүр үнэ цэнтэй. Гэтэл Засгийн газар ганцхан  компанид зориулан гаргасан мэт энэхүү 55-р тогтоолын балгаар улсын төсөвт орох АМНАТ-ын орлого 200 тэрбум төгрөгөөр тасрах эрсдэл үүсгэсэн нь хачирхалтай. Уг нь Засгийн газрын тэргүүний хийх ёстой нэн тэргүүний ажил бол төсөв бүрдүүлэх. Гэтэл үндсэн үүргийнхээ эсрэг хувийн хэвшлийн ашиг сонирхолд нийцсэн тогтоол гаргасан нь Засаг нь огцрох цаашилбал Үндсэн хуулийн цэцэд дуудагдах ноцтой шалтгаан. Тэгээд ч дээрх тогтоол нь УИХ-ын бүрэн эрхэнд халдсан үйлдэл болсон юм. Учир нь АМНАТ-ын хувь хэмжээг тогтоох эрх зөвхөн УИХ-д байдаг. Гэтэл Засгийн газар УИХ-ын дээрх эрхийг үл тоон зөвхөн нэг компанид зориулан тогтоол гаргажээ гэсэн үг.

Х.Бумаа