Ерөнхийлөгч дахин хориг тавих эрсдэлтэй 2025 оны төсвөөс онцлох 10
Монгол Улс анх удаа төсвөө батлах бүү хэл өргөн барих гарцгүй мухардалд ороод байна. Өнөөдөр Төсвийн тухай хуулиа баталчихвал 2024.12.15-ны дотор өргөн барих гарц нээгдэх байх, ямартай ч. Баталж чадахгүйд хүрсэн 2025 оны төсвөөс онцлох үйл явдлыг багцлан хүргэж байна.
1. 2025 оны төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого 33.9 их наяд, нийт зардал 35.8 их наяд төгрөг байхаар баталсан. Төсвийн орлогын 87 хувийг буюу 31.9 их наядыг татвараар бүрдүүлэхээр тооцсон. Энэ нь 2023 оныхоос 49 хувиар илүү буюу 10.5 их наяд төгрөгөөр өссөн. Татвар, НДШ-ийг иргэд, ААН-үүд төлнө гэсэн үг.
2. Улсын төсвийг тухайн жилийнхээ 9-р сарын 1-ний өмнө өргөн барьж, 11-р сарын 15-ны дотор баталдаг хуультай. Энэ жилийнхийг бүтэн долоо хоногийн өмнө буюу 2024.11.08-нд баталсан.
3. Гэвч Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх бүхэлд нь хориг тавьсан. Ерөнхийлөгч төсөвт хориг тавьсан зургаа дахь тохиолдол болж байгаа. Харин хоригийг УИХ нь хүлээн авсан анхны тохиолдол болсон.
4. Хоригийг хүлээн авснаар ямар дэгээр хэрхэн хэлэлцэх тухай хууль байсангүй. УИХ, Засгийн газар аль аль нь будилж хуулиа өөрчлөхөөр өргөн барив.
5. Төсвөө 1.9 их наядын алдагдалтай баталсан. Ерөнхийлөгч төсвийн алдагдлаа танахыг сануулсан бөгөөд 2.1 их наядаар танах шаардлага үүсээд буй.
6. Бантан зуурсан төсвөө Засгийн газар өөрөө засаж дахин өргөн барина. Ингэхдээ өмнө нь 70 гаруй хоногийн хэлэлцүүлэг явуулсан тул энэ удаад тоонуудаараа оролдохгүй, дээр нь нэмж засварлана. Хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтуудаасаа танах уу гэдэг нь анхаарал татаж байна.
7. Мөн өсвөр насныханд ваучер хэлбэрээр тараах 18.3 тэрбум төгрөгийг танах уу, үлдээх үү гэдэг шийдвэр олны анхаарлыг татаж буй. Энэ мөнгө төсөвт төдийлөн дарамт учруулахгүй байгаа гэж тайлбарласан.
8. Төсвийн байнгын хорооны дарга Ц.Даваасүрэн Хөвсгөл аймгийнхаа бүх сумдыг бяслагны үйлдвэртэй болгоно гэж ирэх оны төсөвт ахиухан мөнгө суулгуулахаар улайрсан. Тодруулбал, төсөвт нэмж 20 тэрбум төгрөг Бяслагны үйлдвэр нэрээр суулгуулахаар нэхсэн билээ.
9. Өчигдөр өргөн барьсан Төсвийн тухай хуульд Ерөнхийлөгч хориг тавихгүй бол өнөөдөр батална. Энэ дагуу төсвөө 2024.12.15-ны дотор өргөн барих юм.
10. УИХ өдөр бүр ч хамаагүй хуралдаанаа зарлаж, энэ ондоо багтаад төсвөө батална. Засварласан төсвөө 1.9 их наядаар танаж чадахгүй бол мөн дахин хориг тавьж болзошгүй.
У.ХУРЦ-ҮГ
